BENDİR

Bendir, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Anadolu coğrafyasında kullanılan, çerçeve davul ailesine mensup bir vurmalı çalgıdır. Genellikle yuvarlak bir çerçeveye gerilmiş deriden yapılır ve çıplak elle çalınır. Çoğunlukla keçi, koyun ya da dana derisi kullanılır. Bendirin arka yüzeyinde yer alan ve davulun karakteristik sesini belirleyen gerili teller, enstrümana rezonans katar. Tellerin varlığı ve kullanım şekli, bendirin darbuka, def, daire gibi diğer çerçeve davullardan farklı bir tınıya sahip olmasını sağlar.

Bendir Tarihi

Bendir, binlerce yıllık geçmişi olan bir enstrümandır ve kökeni Antik Mısır, Mezopotamya, Pers İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu gibi eski uygarlıklara kadar dayanır. Tarih boyunca bendir, hem müzik hem de dini törenlerde önemli bir rol oynamıştır. İslam dünyasında özellikle tasavvuf müziğinde ve ritüellerde yoğun olarak kullanılan bu çalgı, mistik ve ruhani yönüyle bilinir. Mevlevi dervişlerinin sema törenlerinde de bendir önemli bir yere sahiptir, çünkü bu enstrüman ritmin belirleyicisi olarak ruhani bir atmosfer yaratır.

Orta Çağ'da, bendir gibi çerçeve davullar, hem halk müziğinde hem de saray müziğinde yaygın olarak kullanılmıştır. Osmanlı döneminde saray müzisyenleri tarafından da kullanılan bendir, zamanla Türk halk müziği ve geleneksel müzik kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Günümüzde, bendir hâlâ geniş bir coğrafyada kullanılmakta olup hem klasik müzikte hem de modern müzik türlerinde kendine yer bulmaktadır.

Bendir, kültürel mirasın bir parçası olarak hâlâ müzisyenler ve zanaatkârlar tarafından saygı görmektedir ve yapımı da genellikle geleneksel yöntemlerle devam etmektedir.